Οι ιστορικές κατασκευές σε κάθε χώρα αποτελούν ένα πολύ σημαντικό μέρος του δομημένου περιβάλλοντος. Αποτελούν σχεδόν το σύνολο των κατασκευών σε αρχαιολογικούς χώρους αλλά και την τεράστια πλειονότητα των κατασκευών στα ιστορικά κέντρα των πόλεων και σε παραδοσιακούς οικισμούς. Η συντήρηση, η επισκευή και η ενίσχυση τους, που συμβάλει στη διατήρηση και προστασία τους, αποτελούσε πάντοτε μια διαχρονική ανάγκη που προέκυπτε και εξακολουθεί να υφίσταται λόγω της συνεχούς χρήσης αλλά και επανάχρησης αυτών των κατασκευών.
Σημαντικός αριθμός των ιστορικών κατασκευών αναγνωρίζονται σήμερα ως μνημεία. Επίσης, σημαντικός αριθμός των ιστορικών κτιριακών κατασκευών χαρακτηρίζονται ως «παραδοσιακά κτίρια» ή «διατηρητέα κτίρια» και προστατεύονται από εδικά μέτρα και νομοθεσίες οι οποίες επιβάλλουν ειδική μεταχείριση αυτών των κτιρίων κυρίως όσον αφορά τη χρήση και τις επεμβάσεις σ’ αυτές.
Περί τα τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα διατυπώθηκαν αρκετές θεωρίες αναφορικά με τη φιλοσοφία και τους στόχους που θα πρέπει να διέπει τις επεμβάσεις σε ιστορικές κατασκευές και μνημεία. Οι επεμβάσεις αυτές έλαβαν τεράστια έκταση μετά τον 1ο και 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεδομένου ότι τα ιστορικά κέντρα αρκετών πόλεων είχαν καταστραφεί και οι εργασίες ανοικοδόμησης και αποκατάστασης των ιστορικών κέντρων ήταν στο επίκεντρο των προσπαθειών πολλών κυρίως Ευρωπαϊκών κρατών.
Η προστασία των ιστορικών κατασκευών και των μνημείων αποτελεί μια από τις πλέον βασικές πολιτικές διεθνών οργανισμών και κρατών, τόσο στον τομέα του πολιτισμού όσο και στον τομέα της διαχείρισης του δομημένου περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, πρωτίστως αναγνωρίζεται η τεράστια συμβολή αυτών των κατασκευών στον ανθρώπινο πολιτισμό και προάγεται με κάθε τρόπο η προστασία και η ανάδειξή τους, τόσο σε τοπικό – εθνικό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα τελευταία 100 χρόνια υπήρξε έντονη δραστηριότητα στον τομέα αυτό, τόσο σε επίπεδο κρατών όσο και σε διεθνές επίπεδο που οδήγησαν στη διαμόρφωση κειμένων και κανόνων που θα πρέπει να διέπουν τις επεμβάσεις σε ιστορικές κατασκευές και μνημεία. Αναφέρονται ενδεικτικά κάποια από αυτά τα επιτεύγματα σε διεθνές επίπεδο, όπως, ο Χάρτης των Αθηνών (1935), ο Χάρτης της Βενετίας (1963), άλλες διακηρύξεις και σχετικές οδηγίες της UNESCO, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων διεθνών οργανισμών. Επίσης, αρκετά κράτη μέλη των πιο πάνω διεθνών οργανισμών, και όχι μόνο, – ανάμεσά τους και η Κύπρος – είναι σε μια συνεχή προσπάθεια εναρμόνισης με τις παραπάνω διεθνείς διακηρύξεις.
Η εναρμόνιση αυτή επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση εθνικής νομοθεσίας, την έκδοση σχετικών οδηγιών, την οργάνωση ειδικών κρατικών μηχανισμών παρακολούθησης και ελέγχου μελετών και εργασιών στον τομέα της προστασίας και της αποκατάστασης μνημείων.
Λόγω του σύνθετου χαρακτήρα αυτών των εργασιών, αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα της ολιστικής θεώρησης του προβλήματος που επιβάλλει τη διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων της προστασίας και των επεμβάσεων και που έχει ως συνεπακόλουθο την εμπλοκή αρκετών επιστημονικών ειδικοτήτων σ’ αυτό τον τομέα (αρχαιολόγων, ιστορικών, αρχιτεκτόνων, γεωλόγων, πολιτικών μηχανικών, χημικών μηχανικών, τοπογράφων μηχανικών, συντηρητών έργων τέχνης κ.λ.π.). Επιπλέον, λόγω του αρκετά εξειδικευμένου χαρακτήρα αυτών των εργασιών, αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα εξειδίκευσης της κάθε επιστημονικής ειδικότητας σε θέματα που άπτονται της προστασίας και των επεμβάσεων σε ιστορικές και μνημειακές κατασκευές.
Στην Κύπρο σήμερα υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες παραδοσιακά κτίρια και χιλιάδες άλλα ιστορικά κτίρια τα πιο πολλά κηρυγμένα σε μνημεία ή προστατευόμενα από ειδικές νομοθεσίες και άλλες διατάξεις. Οι επεμβάσεις σε αυτά τα κτίρια επιβάλλουν εξειδικευμένες γνώσεις γι’ αυτό και ανατίθενται σε προσοντούχους και αποδεδειγμένα έμπειρους αρχιτέκτονες και μηχανικούς. Παράλληλα, ο έλεγχος των μελετών και των εργασιών γίνεται από αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους όπως:
- Τμήμα Αρχαιοτήτων
- Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως
- Τμήμα Δημοσίων Έργων
- Επαρχιακές Διοικήσεις
- Υπηρεσία Συντήρησης Τουρκοκυπριακών περιουσιών
- Τεχνικές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας, κ.λ.π.
Το παραπάνω πλαίσιο, όπως έχει περιγραφεί, απαιτεί την ύπαρξη εξειδικευμένων Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών στον τομέα της Συντήρησης και Αποκατάστασης Ιστορικών Κατασκευών και Μνημείων.